Kabusla kasılıp kıvranan dağlar
Bu ormanlar bir ebedî uykuda
Uluyan bir bozkurt Vaynah'ta Cahar
"Uyanın!" çığlığı yankır Baku'da
Şimali yamçısı edip sarınmış
Uyur deli Şapsığ, Dokuzok Kızbeç
Kan değil dökülen bir meşum kargış
Yarasına akkor basınca Debeç
Her bahar Terek'e düşen kırağı
Mingitav ukdesi bir Acı Murat
Hınjalı masada vuran Jabağı
Gözlerinde Şamil, bir kırık kanat
Bir zaman, kabusu bilmezdi Çeçen
Setenay bir yeşil düşe dalardı
Sarhoş bir Kabardey uzansa gökten
Allah'ı indirir yere çalardı
Bir zaman, bir zaman som yalaz şaşka
Bilekten uzanan üç kan oluğu
Efendi bilmezdi habzeden başka
Keserdi kem sözden gökçe soluğu
Gök gürlerdi cenkte atınca nara
Yıldırıma biner, gâzâ vururdu
Eliya yolbaşçı olsa Balkar'a
Önüne dikilse Kuban dururdu
Bir zaman Nartların gezdiği dağlar
Tam iki asırdır, bütün cemaat
Diz çökmüş bir anne önünde ağlar
"Ruslar kıydı sana oğlum Kanamat"
...
İki asır kavga, sürgün ve vuruş
Kafkasya'nın bende, bütün bekası
Nartlardan yadigar bir kavi duruş
Ve gelinim için kemer tokası
M. Bahadırhan Dinçaslan
Notlar
Vaynah: Çeçenlerin kendilerine verdikleri isim. Buradaki Vaynah, Vaynah kuleleri denen harabeleri ifade ediyor.
Cahar: Cahar Dudayev
Şapsığ: Bir Çerkes kabilesi
Dokuzok Kızbeç: Şiretliko Kızbeç diye de bilinir, namı Çerkes Aslanı diye bilinir. Ruslara direnen Çerkes savaşçılarının belki de en büyüğü.
Debeç: Kafkas mitolojisinde demirci Nart
Terek: Kafkasya'da bir nehir
Mingitav: Kafkas Türklerinin Elbruz'a sesleniş biçimi. Bengü Dağ, Ebedi dağ. Çerkesler "Oşamafe" derler
Acı Murat: Hacı Murat, ünlü Avar direnişçi. "murat" sözcüğünün istek anlamını da kullanarak "acı murat" demeyi uygun gördüm
Hınjal: Çerkes kaması
Masat: Bileme taşı
Jabağı: Herhangi bir Çerkes çocuğu anlamında kullandım ama tabii Kazanuko Jabağı olarak da düşünülebilir.
Şamil: İmam Şamil
Setenay: Kafkas Nartlarının en kıymetlisi, Nart kahramanı Sosruko'nun annesi
Şaşka: Tasarım orijini Orta Asya'ya uzanan, Çerkes kılıcı. Çerkes kılıç ve kamalarının üç kan oluklu olduğuna dair rivayetler vardır.
Habze: Çerkes töresi
Eliya: Kafkas Türkleri Karaçay-Balkarların yıldırım tanrısı
Kuban: Kafkasya'da bir nehir
Nartlar: Kafkas mitolojisindeki insanüstü varlıklar. Her bir Nart, genellikle bir kavramla ilişkilendirilir. Çerkes, Karaçay, Asetin ve Abhaz versiyonları vardır.
Kanamat: Sevdiğim bir Karaçay ağıdına konu olmuş Türk Kafkas eşkıyası. Ağıda göre, pusuyla öldürülmüştür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder